Γαρδένια ~ ΦΥΤΟΓΝΩΣΕΙΣ

Η γαρδένια είναι αγγειόσπερμο, δικότυλο φυτό που ανήκει στην οικογένεια των Ερυθροδανοειδών της τάξης των Ερυθροδανωδών. Υπάρχουν 250 περίπου είδη που είναι αειθαλείς θάμνοι και μικρά δέντρα. Προέρχεται από την Αφρική και την Ασία. Τα περισσότερα είδη καλλιεργούνται ως καλλωπιστικά, κυρίως για τα μεγάλα άνθη με τη θαυμάσια μυρωδιά τους.

Το γνωστότερο είδος είναι η Γαρδένια η ιασμινοειδής (Gardenia jasminoides) ή κοινή γαρδένια.

Θάμνος που φτάνει το 1,5 μέτρο ύψος με πλούσιο φύλλωμα που αποτελείται από ωραία στρογγυλά ή λογχοειδή λαμπερά πράσινα φύλλα και μεγάλα συνήθως διπλά , λευκά , ελαφρώς κηρώδη άνθη με το έξοχο άρωμα τους. Στην Ελλάδα ήρθε από τη Νότια Αφρική και είναι από τα πιο γνωστά και αγαπητά καλλωπιστικά φυτά. Ανήκει στα οξύφυλλα φυτά (καμέλια, ορτανσία, αζαλέα) και δεν ευδοκιμεί σε ασβεστώδες έδαφος, αλλά σε ελαφρώς όξινο. Το καλύτερο χώμα για τη γαρδένια είναι το καστανόχωμα.

Καλλιεργείται σε γλάστρες και θερμοκήπια, όπου μπορεί να παράγει λουλούδια όλο το χρόνο. Σε φυσικό περιβάλλον ανθίζει από τα τέλη της άνοιξης και ως στις αρχές του φθινοπώρου.

Η γαρδένια είναι εξαιρετικά ευαίσθητο φυτό. Είναι κατάλληλη κυρίως για παραθαλάσσιες περιοχές. Το χειμώνα δεν αντέχει το ψύχος και θέλει προστασία , ενώ όταν ο καιρός δεν είναι ψυχρός διατηρείται όλο το χρόνο. Η πιο καλή θερμοκρασία για το φυτό είναι οι 10°-13° C βαθμοί. Ο χώρος πρέπει να είναι απάνεμος, φωτεινός και να υπάρχει καλός αερισμός. Το καλοκαίρι δεν αντέχει σε υψηλές θερμοκρασίες και πρέπει να τοποθετείται σε σκιερό μέρος. Διατηρείται και σε μερική έκθεση στον ήλιο αρκεί να υπάρχει αρκετή υγρασία στην ατμόσφαιρα.

Για τη διατήρηση της γαρδένιας χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα. Τα φύλλα της πρέπει να ραντίζονται τακτικά και να ξεπλένονται από τις σκόνες νωρίς το πρωί ή το βράδυ. Πρέπει να ποτίζεται συχνότερα το καλοκαίρι και πολύ λίγο το χειμώνα. Η υπερβολική υγρασία μπορεί να βλάψει το φυτό. Καλό είναι να γίνεται λίπανση με κατάλληλο λίπασμα ενώ απαραίτητος είναι ο σίδηρος σε μορφή λιπάσματος ή μπορεί να τοποθετείται στο χώμα κάποιο σιδερένιο αντικείμενο που να σκουριάζει. Δεν πρέπει πάντως να γίνεται υπερβολική χρήση λιπασμάτων. Το νερό που ποτίζεται δεν πρέπει να περιέχει πολλά άλατα. Το φυτό είναι πολύ ευάλωτο στις απότομες αλλαγές περιβάλλοντος και στις μετακινήσεις (πτώση μπουμπουκιών, φύλλων και ξήρανση φυτού). Η αλλαγή γλάστρας πρέπει να γίνεται κάθε 2 χρόνια. Παραδοσιακά προτιμάται η τενεκεδένια γλάστρα.

Η γαρδένια πολλαπλασιάζεται με φυλλώδη μοσχεύματα που έχουν 4 φύλλα και 10 εκατοστά μήκος και παίρνονται από σκληραγωγημένες γαρδένιες που λέγονται μάνες. Τα φυτεμένα μοσχεύματα σκεπάζονται με γυάλινα ποτήρια. Η υγρασία του χώματος και της ατμόσφαιρας είναι απαραίτητη . Αφού βγουν οι πρώτες μικρές ρίζες γίνεται η μεταφύτευση σε μικρά γλαστράκια. Η δεύτερη μεταφύτευση γίνεται σε μεγαλύτερες γλάστρες, αφού όμως οι ρίζες πρώτα αναπτυχθούν και πιάσουν όλο το χώρο στα γλαστράκια.

Η γαρδένια μπορεί να προσβληθεί από πολλές ασθένειες που μπορούν να της προξενήσουν ζημίες φυτό εκτός αν τα προλάβουμε. Οι πιο σύνηθες και βλαβερές είναι τα κοκκοειδή, οι ψείρες, ο τετράνυχος , ο θρίπας και ο αλευρώδης. Αν παρατηρήσετε ζαρωμένα φύλλα τότε πολύ πιθανά έχει προσβληθεί από: κοκκοειδή ή ψευδόκοκκο. Όταν ο καιρός είναι ζεστός και ξηρός τότε και ο τετράνυχος μπορεί να κάνει μεγάλη ζημιά. Αν παρατηρήσετε ξαφνική πτώση των μπουμπουκιών τότε το πιο πιθανό είναι να έχει προσβληθεί από αφίδες και θρίπες που τα απομυζούν. Ελέγχετε συχνά το φυτό και ψεκάζετε με ειδικά σκευάσματα που θα προμηθευτείτε.